Màu nền Màu tối Mặc định Xám nhạt Xanh nhạt Xanh đậm Vàng nhạt Màu sepia Vàng đậm Vàng ố

Font chữ: Palatino Linotype Bookerly Segoe UI Patrick Hand Times New Roman Verdana Tahoma Arial

Chiều cao dòng: 100 120 140 160 180 200

Kích cỡ chữ:

Chiều dần buông. Mây xám lác đác vờn đuổi nhau đến tận chân trời.

Bùi Tri Sở uống nốt chén rượu rồi quay sang nói với Nguyễn Đức Trung:

" Cũng muộn rồi, chi bằng để hạ quan tiễn ngài về phủ."

Động tác của thiếu nữ hơi dừng lại. Người vừa khen nàng là mệnh quan triều đình? Hèn chi nàng cứ thấy trang phục của kẻ ngồi bên cạnh quen quen...

Ngoài kia, từng đàn chuồn chuồn vẫn bay là là mặt đất.

Tiếng nạn dân kêu khóc thê thảm, não nề.

Nghĩ ngợi một lúc, cuối cùng thiếu nữ chậm rãi tiến về phía bàn của Nguyễn Đức Trung.

"Ngài làm quan trong triều phải không ạ?" Nàng e dè hỏi.

Nguyễn Đức Trung làm quan đến chức điện tiền chỉ huy sứ, lại có công phò trợ hoàng thượng lên ngôi nên rất có uy tín trong triều đình.

"Lão tên là Đức Trung." Ông khiêm tốn gật đầu rồi hỏi lại. "Không biết cô là...?"

"Tôi là ai không quan trọng. Tôi chỉ có đôi lời muốn nói, hy vọng đại nhân bớt chút thời gian lắng nghe."

Thầm cảm thấy thiếu nữ này có điểm gì đó rất kì quái, nhưng vì cảm tình đã được gây dựng trước đó nên Nguyễn Đức Trung vẫn kiên nhẫn hỏi:

"Không biết cô có nhã hứng bàn luận về chuyện gì?"

Một cơn gió thoảng qua. Vạt áo lay động rất khẽ. Thiếu nữ cười như có như không:

"Chuyện thiên tai."

...

Rất trực tiếp. Rất thẳng thắn. Sự thờ ơ trong mắt Bùi Tri Sở chuyển thành chú ý, hắn nhanh nhảu kéo ghế mời nàng ngồi xuống.

"Trước hết tôi muốn hỏi đại nhân một câu ạ." Thiếu nữ vào ngay vấn đề. "Chẳng lẽ đê điều không cản nổi nước sông Lỗi Giang hay sao?"

Nguyễn Đức Trung nhẹ nhàng giải thích:

"Cô quanh năm ở chốn khuê phòng nên không biết đó thôi. Ở Thanh Hoa, nhất là vùng hạ lưu sông Lỗi Giang, có nhiều đoạn đê bị phá hoại thời chiến tranh với nhà Minh, đến nay vẫn chưa khôi phục được. Trận mưa vừa rồi kéo dài khiến nước sông dâng cao, đê yếu không chịu nổi nước nước nên mới dẫn đến tình trạng này."

Nói đến đây, chính Nguyễn Đức Trung cũng cảm thấy ngượng mặt. Chiến tranh chỉ là một phần. Lũ quan lại tham ô bòn rót tiền sửa đê từ đời trước mới là cốt lõi. Hoàng thượng đang điều tra chuyện này, nhưng tất nhiên Nguyễn Đức Trung sẽ không bàn chuyện cơ mật với một người xa lạ.

Thiếu nữ lo lắng nhìn Nguyễn Đức Trung. Rồi nàng khẽ lắc đầu:

"Tôi lại không nghĩ như vậy. Chiến tranh với nhà Minh đã kết thúc hơn ba mươi năm. Trải qua một thời gian dài như thế, không thể có chuyện đê điều bị phá hỏng vẫn chưa khôi phục. Thời nào cũng có quan tham. Tôi nghĩ mấu chốt chính ở lũ người này!"

Bàn tay của Bùi Tri Sở rung lên khiến rượu trong chén suýt tràn cả ra ngoài. Tuy không đến nỗi giật mình nhưng Nguyễn Đức Trung cũng khẽ nhăn trán lại. Chuyện tày trời như thế mà người con gái này cũng dám nói ra? Nàng ta định bàn việc triều chính giữa đường giữa chợ thật sao?

Nhận ra thái độ khác lạ của hai người ngồi trước mặt mình, thiếu nữ thở dài:

"Tôi biết mình vừa nói những lời to gan lớn mật, phạm phải sự cố kị của triều đình, nhưng xin đại nhân hiểu cho, sự thật thì mất lòng."

Những nếp nhăn trên trán Nguyễn Đức Trung dần dãn ra. Ông trầm ngâm nhấp một ngụm rượu:

"Gia cố đê điều ở hạ lưu Lỗi Giang là việc triều đình đang làm, nhưng đồng thời, đúng là chúng ta cũng nên xem xét lại tình hình tu sửa đê từ những năm trước. Nếu thực sự có kẻ bòn rút trên mồ hôi xương máu của dân, nhất định phải nghiêm trị để việc này không tái diễn nữa."

"Không dễ thế đâu." Bùi Tri Sở buột miệng chen ngang. "Đê sông Lỗi Giang được tu sửa từ thời vua Thái Tổ, đâu phải muốn điều tra là điều tra ngay được!"

Lần này thì không ai đáp lời hắn.

Bóng dáng dật dờ của những nạn dân lại hiện lên qua khung cửa nhỏ. Ánh mắt của thiếu nữ buồn thăm thẳm:

"Những nạn dân kia thực sự rất đáng thương. Chẳng lẽ triều đình không cứu trợ họ ạ?"

Bùi Tri Sở đáp:

"Bệ hạ đã xuống chiếu mở kho thóc cứu tế, nhưng do nạn dân đổ về mỗi lúc một nhiều nên tạm thời chưa thể phân phát được hết lương thực."

"Nếu để những người giàu trong thành cùng tham gia cứu tế với triều đình thì sao?"

Lời này vừa dứt, Bùi Tri Sở đã bật cười ha hả. Hắn vốn ngoan ngoãn ngồi nghe từ đầu đến cuối, cũng biết những ý kiến của đối phương rất hay, nhưng giờ nàng lại nói muốn mượn lực của phú hộ trong thành để giúp đỡ nạn dân? Đúng là chuyện nực cười!

"Tất nhiên tôi biết ý tưởng này nực cười." Thiếu nữ hơi cụt hứng liếc Bùi Tri Sở. "Người giàu có sự tham lam riêng của người giàu. Triều đình không thể vô duyên vô cớ ép họ chi tiền ra cứu tế nạn dân. Nhưng nếu chúng ta có họ một chút lợi ích thì việc này lại khác."

Người nói có tình, người nghe hữu ý. Nguyễn Đức Trung đủng đỉnh mỉm cười:

"Cô nói đúng, họ không thiếu vài ba trăm quan tiền, chung quy lại, cái họ thiếu chính là một chữ danh."

Người càng giàu, càng muốn được công nhận địa vị của mình trong xã hội. Nhưng ở thời đại này, danh vọng thuộc về quan lại, những người giàu lên nhờ buôn bán thường không được coi trọng. Nay nếu cho họ chút ít công danh, dù chỉ là danh hão, Nguyễn Đức Trung tin rằng họ sẽ tự nguyện chung tay giúp sức triều đình.

Càng ngày, ấn tượng của Bùi Tri Sở đối với người con gái kia càng thay đổi. Nàng không hề lảng tránh những vấn đề trọng yếu của triều đình, nhưng cách nàng kiến giải chúng lại nhẹ nhàng đến mức khiến Bùi Tri Sở có cảm giác đôi bên đang hàn huyên chuyện trong nhà thì giống hơn.

"Có một chuyện lão muốn hỏi ý kiến của cô." Nguyễn Đức Trung lại nói. "Nhiều nạn dân sinh sống ở vùng giáp ranh giữa miền núi và đồng bằng Thanh Hoa đều nói rằng trong mấy năm trở lại đây, nhánh sông Lỗi Giang chỗ chảy qua làng của họ bất ngờ trở nên hung hãn khác thường. Cô nghĩ sao về việc này?"

Thông tin của Nguyễn Đức Trung khiến thiếu nữ hơi bất ngờ. Nàng không rõ ông ta muốn thử mình hay thực sự muốn hỏi ý kiến của mình nữa. Chau mày suy nghĩ một lúc, nàng phân vân đáp:

"Có thể vấn đề nằm ở thượng nguồn chăng? Sông Lỗi Giang chảy từ tây về đông, về đến đồng bằng thì dòng chảy không thể vẫn mạnh như thế, trừ khi vì một lí do gì đó mà dòng chảy ở thượng nguồn đột ngột bị thu hẹp lại."

Nguyễn Đức Trung hài lòng gật đầu. Ban đầu ông ta tưởng rằng người con gái này chẳng qua là đọc qua chút sách vở rồi chạy đến trước mặt mình nói bừa, nào ngờ những lí lẽ nàng đưa ra rất thấu đáo, rõ ràng, lại chạm đến chỗ trọng yếu trong việc trị thủy. Nàng nói đúng. Lỗi Giang thường xuyên bị vỡ đê, một phần do đám quan cũ đục khoét đã đành, nhưng xét theo khách quan thì quả thật sức nước ở đó quá mạnh. Một người đọc sách suông thì không thể liên hệ chuyện đó với vùng thượng nguồn...

Quán trà dần thưa vắng người. Ngoài kia, từng cánh chuồn chuồn đang bay là là trên mặt đất. Nguyễn Đức Trung rót cho thiếu nữ một chén trà rồi tự tay nâng chén lên:

"Tấm lòng và sự hiểu biết của cô khiến lão rất khâm phục. Lão hứa với cô, nhất định sẽ truyền đạt lại những lời cô vừa nói với bệ hạ, một chữ cũng không thiếu."

Thiếu nữ đưa chén trà gần chạm môi. Trà thoảng hương sen thanh dịu, nàng thoải mái một hơi uống cạn.
"Chẳng giấu gì đại nhân, nhưng gì tôi vừa lạm bàn cùng các ngài là do tôi đã từng đọc được trong sách vở, là vốn liếng kinh nghiệm của chính cha ông chúng ta truyền lại cho con cháu. Tất thảy những ý đó, không ý nào là của riêng tôi tự nghĩ ra. Tôi chỉ là một con dân Đại Việt rất bình thường thôi, mong đại nhân đừng hiểu lầm mà khen ngợi này kia, tôi thẹn không dám nhận đâu ạ."

Nàng đã nói rõ ràng như thế. Nguyễn Đức Trung cũng không đành lòng gán ghép khen ngợi nữa, nhưng tự sâu trong thâm tâm, ông vẫn thấy rất hài lòng.

"Chẳng hay cô tên gì? Sau này nếu gặp mặt cũng dễ xưng hô..." Tri Sở tò mò hỏi.

Nụ cười trên môi thiếu nữ trở nên gượng gạo hơn. Thấy nàng không có ý định trả lời, Bùi Tri Sở biết ý nên không gặn hỏi thêm nữa.
Rồi nàng lặng lẽ cúi chào và rời đi. Hai người Nguyễn Đức Trung cứ đứng nhìn theo, cho đến khi bóng dáng nhỏ nhắn ấy chỉ là chấm nhỏ phía cuối chân trời.

...

Chú thích:

(1) Thời Lê Sơ, lãnh thổ Việt Nam chưa mở rộng như bây giờ nên các tỉnh miền trung được coi như phương nam dưới thời đó.

(2) Lỗi Giang. Tên gọi sông Mã dưới thời Lê Sơ.

(3) Thanh Hoa. Tên gọi Thanh Hóa dưới thời Lê Sơ.

(4) Đây là một sự kiện hư cấu, không được ghi chép trong chính sử vào thời điểm đó.