Đọc truyện - Phan Tich Cau Ca Mua Thu Thu Dieu Nguyen Khuyen

Phan Tich Cau Ca Mua Thu Thu Dieu Nguyen Khuyen

Màu nền

Font chữ:

Chiều cao dòng:

Kích cỡ chữ:

Nguyễn Khuyến – một ông cụ Tam nguyên Yên Đổ đỗ đầu trong các kì thi chữ Hán nhưng ông lại có rất nhiều sáng tác bằng chữ Nôm. Khó có nhà thơ nào như ông để lại hơn 800 tác phẩm gồm thơ, câu đối. Và khi nói về đề tài mùa thu riêng Nguyễn Khuyến đã có chùm thơ ba bài : "Thu Vịnh", "Thu Ẩm" và "Thu Điếu". Bài thơ nào cũng hay cũng đẹp cho thấy tình yêu quê dạt dào. Trong đó "Thu Điếu", nhà thơ Xuân Diệu khẳng định là "điển hình hơn cả cho mùa thu của làng cảnh Việt Nam", là bài thơ tả cảnh ngụ tình đặc sắc: cảnh đẹp mùa thu quê hương, tình yêu thiên nhiên, yêu mùa thu đẹp gắn liền với tình yêu quê hương tha thiết.

Nếu ở "Thu Vịnh", cảnh thu đợc đón nhận từ cao xa tới gần rồi từ gần tới cao xa thì ở "Thu Điếu", cảnh được đón nhận từ gần đến cao xa rồi từ cao xa trở lại gần. Từ một khung ao hẹp, không gian mùa thu, cảnh sắc mùa thu mở ra nhiều hướng thật sinh động:

" Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,
Một chiếc thuyền câu bé tẹo teo."

Vần "eo" ở hai câu đầu thể hiện sự co lại, đọng lại không nhúch nhích cho ta cảm giác lạnh lẽo, yên tĩnh một cách lạ thường. Khung ao tuy hẹp nhưng tác giả lại không bị giới hạn mà mở rộng ra nhiều chiều, trong cái se lạnh đó dường như làm cho làn nước ao độ giữa thu, cuối thu như trong trẻo hơn. Nhưng tưởng trong "ao thu lạnh lẽo" ấy mọi vật sẽ không xuất hiện, thế nhưng thật bất ngờ: Khung ao không trống vắng mà có "một chiếc thuyền câu bé tẹo teo" khiến cho cảnh thu phần nào thêm ấm cúng. Chiếc thuyền "tẹo teo" trông thật xinh xắn. Câu thơ đọc lên, làm cho đối tượng được miêu tả trở nên gần gũi, thân mật biết bao! Với hai câu mở đầu, tác giả sử dụng những từ ngữ gợi hình ảnh, tạo độ gợi cao: "lẽo", "veo", "tẹo teo" mang đến cho người đọc nỗi buồn man mác, cảnh vắng vẻ, ít người qua lại. Và rồi hình ảnh:

"Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,
Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo."

Nghệ thuật đối ở hai câu thực đặc tả về một không gian tĩnh lặng đến tuyệt đối. Mặt nước ao thu trong vắt và phẳng lặng được làn gió thu nhẹ lướt "gợn" lên những làn sóng nhỏ lăn tăn. "Lá vàng" là hình ảnh ước lệ nhưng bằng cảm giác tinh tế Nguyễn Khuyến như đo được tốc độ rơi của chiếc lá thu "rơi vèo". Ở đây tác giả đã quan sát kĩ theo chiếc lá bay trong gió, chếc lá rất nhẹ và thon thon hình thuyền, chao đảo liêng đi trong không gian rơi xuống mặt hồ yên tĩnh. Quả là một người có tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống thật sâu sắc mới có thể cảm nhận được những âm thanh tinh tế. Hình ảnh "lá rơi" làm ta liên tưởng đến hai câu thơ của Trần Đăng Khoa:

"Ngoài thềm rơi cái lá đa,
Tiếng rơi rất nhẹ như là rơi nghiêng."

Vần "eo" đã được tác giả mở rộng không gian theo chiều cao, tạo nên sự khoáng đạt, rộng rãi cho cảnh vật:

"Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt,
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo."

Từ "ao thu" tác giả đã cùng ta ngước nhìn lên bầu trời thu với những áng mây không trôi nổi giữa bầu trời mà "lơ lửng" điểm tô cho trời thu thêm xanh ngắt.

Cảm hứng Nguyễn Khuyến lại trở về với khung cảnh làng quê quen thuộc cũng vẫn hình ảnh tre trúc, vẫn bầu trời thu ngày nào, vẫn ngõ xóm quanh co... tất cả đều thân thương và nhuốm màu sắc thôn quê Việt Nam. Trời sang thu, không khí giá lạnh, đường làng cũng vắng vẻ. "Ngõ trúc quanh co" cũng "vắng teo" không bóng người qua lại. Một bức tranh thu đẹp nhưng đượm nỗi buồn.

Thế rồi trong cái không khí se lạnh đó của thôn quê, những tưởng sẽ không có bóng dáng của con người, ấy vậy mà thật bất ngờ đối với người đọc:

"Tựa gối buông cần, lâu chẳng được,
Cá đâu đớp động dưới chân bèo."

Nguyễn Khuyến cũng có tâm trạng giống Nguyễn Trãi khi về ở ẩn. Ông cũng thích "câu quạnh cày nhàn". Tuy lánh trốn quan trường nhưng vẫn chờ thời để mong có cơ hội ra giúp dân, giúp nước. Như Bạch Cư Dị trong "Đi câu để chờ thời":

"Câu người không câu cá."

Nguyễn Khuyến lấy cớ bị đau mắt và cáo quan về ở tại quê nhà từ năm 49 tuổi nhưng nỗi niềm thương dân nhớ nước không lúc nào nguôi. Đó là nỗi niềm ông nhằm dành cho hai câu thơ cuối. Ông đã miêu tả mình như một ngư ông.

Hai câu kết không có chủ ngữ nhưng người đọc vẫn nhận thấy nhân vật trữ tình hiện lên rõ mồn một và không ai khác chính là cụ Tam nguyên Yên Đổ. Mùa thu ở chốn làng quê vốn rất đẹp và yên tĩnh khiến cho tác giả như mốn hoà tan mình vào không gian trong trẻo thanh cao của mùa thu. Từ "buông" mang đến cho câu thơ hiệu quả nghệ thuật rất cao.

Xuân Diệu đã hết lời ca ngợi cái điệu xanh trong "Thu Điếu". Có xanh ao, xanh trời, xanh bèo, xanh bờ ... và một màu vàng đâm ngang của chiếc lá thu "đưa vèo". Cảnh đẹp ềm đềm, tĩnh lặng mà man mác buồn. Mùa thu ở thôn quê chẳng có gì xa lạ, nó chính là cái hồn của cuộc sống, cái duyên của nôn
g thôn. Vần thơ: "veo-tẹo-vèo-teo-bèo", phép đối tạo nên sự hài hòa cân xứng, điệu thơ nhẹ nhàng, bâng khuâng ... cho thấy bút pháp nghệ thuật vô cùng điêu luyện, hồn nhiên – đúng là xuất khẩu thành chương. "Thu Điếu" là một bài thơ thu, tả cảnh ngụ tình tuyệt bút, đã đọc qua một lần thì khó mà quên được.

Bạn đang đọc truyện trên: ZingTruyen.Info